«Έχει
το διάολο μέσα του!»: Μια φράση που συχνά σήμερα δηλώνει σπιρτάδα κι εξυπνάδα,
ιστορικά όμως έχει απασχολήσει χριστιανούς και μη κι έχει αποτελέσει
αναπόσπαστο μέρος της πίστης τους.
Οι
δαίμονες (όποιο και αν είναι το όνομά τους) είναι γνωστοί απ᾽ την αρχαιότητα: η
Κλυταιμνήστρα όταν σκότωσε τον Αγαμέμνονα, σ᾽ ένα προμελετημένο και προσεκτικά
εκτελεσμένο έγκλημα, στη θριαμβευτική «απολογία» της, δεν αρνείται το έγκλημα,
αλλά αναφέρει πως ήταν ο δαίμονας, ο αλάστωρ, που καθάρισε για τα κακά που
είχαν συμβεί στην οικογένεια. Η Κλυταιμνήστρα, φυσικά, πληρώνει ούτως ή άλλως
για το έγκλημα που έκανε.
Ενώ
οι δαίμονες υπάρχουν απ᾽ την αρχαιότητα, γιατί το καλό δε μπορεί ποτέ να
υπάρξει χωρίς το κακό, το φαινόμενο του εξορκισμού δεν παρατηρείται με τον
τρόπο που το ξέρουμε σήμερα, πριν τη Καινή Διαθήκη.
Σύμφωνα
με τα Ευαγγέλια (π.χ. Ματθαίος 8:31), ο Χριστός σ᾽ ένα από τα θαύματά του, στη
χώρα των Γεργεσηνών έδιωξε τους δαίμονες από δύο άντρες τόσο βίαιους, ώστε
κανένας δεν πλησίαζε το μέρος που βρίσκονταν.
Οι
δαίμονες ζήτησαν απ᾽ το Χριστό, αν πρόκειται να τους απομακρύνει από τους δύο
άντρες, να τους κατευθύνει, τουλάχιστον, σ᾽ ένα κοπάδι χοίρων που βρίσκονταν
στην περιοχή. Ο Χριστός το έκανε κι ως αποτέλεσμα οι χοίροι έπεσαν απ᾽ τον
γκρεμό στη θάλασσα (το ευαγγέλιο συνεχίζει και εξηγεί τι έφταιγαν οι χοίροι, ή,
τουλάχιστον, οι χοιροτρόφοι…)
Σύμφωνα
με το γέροντα Παΐσιο (http://www.impantokratoros.gr/gerontas-paisios-axorkismoi.el.aspx), ο δαιμονισμένος
πάσχει γιατί έχει -ο ίδιος ή οι γονείς του- κάνει κάποια αμαρτία, άρα η λύτρωση
έρχεται απ᾽ τη μετάνοια και την εξομολόγηση.
Ο
εξορκισμός γίνεται όταν ο δαιμονισμένος είναι κάποιο παιδί, ή κάποιος που έχει
χάσει τα λογικά του και δεν μπορεί να εξομολογηθεί. Είναι η συγχωρητική ευχή
μετά τη μετάνοια, η οποία απομακρύνει το δαιμόνιο. Στην ίδια συνέντευξη
αναφέρει ότι οι εξορκισμοί πρέπει να διαβάζονται καλύτερα νοερά, με πόνο και
ταπείνωση, όχι με υπερηφάνεια. Κρατήστε το αυτό.
Αλλού,
ο Παΐσιος αναφέρει πως για να εξακριβώσει κανείς αν ένας «δαιμονισμένος» είναι όντως δαιμονισμένος κι όχι ψυχοπαθής, πρέπει να τον πλησιάσει με κάτι ιερό:
αγιασμό, ένα λείψανο, ένα σταυρό. Αν πεταχτεί κι αντιδράσει βίαια, τότε είναι
δαιμονισμένος. Αν όχι, έχει άλλα προβλήματα. Κρατήστε το κι αυτό.
Αυτά
για μια πρόχειρη κι εν γνώσει μου μη εμπεριστατωμένη εισαγωγή. Επίσης, το αν
και τι πιστεύει ο καθένας, είναι καθαρά δική του, προσωπική υπόθεση.
Αν
πιστεύεις σε θεούς και δαίμονες, σε εκκλησία και ιερείς, όλα καλά. Αν πιστεύεις
ότι όλα αυτά είναι άσχετες δεισιδαιμονίες, πάλι, όλα καλά.
Το
ενδιαφέρον ξεκινά, για μια ακόμα φορά, όχι με τα θεία, αλλά με το πώς οι
άνθρωποι εκμεταλλεύονται τα θεία για τη δική τους προβολή. Τσαρλατάνοι υπήρχαν
κι υπάρχουν πολλοί και το όλο σκηνικό είναι στ’ αλήθεια, συχνά, «το κάτι
άλλο!».
Έτσι
φτάνουμε στο πανηγύρι των τηλεοπτικών εξορκισμών. Αυλαία, και μια αίθουσα που μοιάζει
με αίθουσα εκδηλώσεων Πνευματικού Κέντρου. Καρέκλες και κόσμος που στέκεται και
περιμένει.
Μπαίνει
ο εξορκιστής με γρήγορο κι αποφασιστικό βήμα. Η αμφίεσή του διαφέρει από
εκπομπή σ᾽ εκπομπή, αλλά δεν τη λες και σεμνή και λιτή. Είτε το μπλε μπροκάρ
σακάκι σε κινέζικο στιλ, είτε άσπρο γυαλιστερό πουκάμισο (αθάνατα 80ς!), είτε
μαύρο πουκαμισάκι με γκρι γιακά (τ᾽ αγαπημένο μου). Το παπουτσάκι, όχι λιγότερο
εξαντρίκ! Από πότε οι «Μεσσίες» πρέπει να ντύνονται σαν λέτσοι;
Οι
κάμερες ακολουθούν κατά πόδας. Ο εξορκιστής ακουμπάει με το ιερό αντικείμενο,
όπως διαβάσαμε… όχι, όχι, για κάτσε… όχι! Με το «ιερό;» χέρι του, τους
όρθιους που τον περιμένουν στη σειρά. Οι ταξιθέτριες από πίσω απ᾽ τις καρέκλες
είναι έτοιμες να υποστηρίξουν όποιον πέσει πρώτο. Και σύντομα, να ο πρώτος
δαιμονισμένος!
Ο
εξορκιστής φωνάζει επιθετικά (με το δαίμονα μιλάει, τι θέλατε να κάνει, να του
πει ευγενικά: «καλημέρα, θέλεις να τα πούμε, να παραγγείλω καφέ»;). Το
μικρόφωνο του εξορκιστή -και δεύτερο, κάποιου βοηθού- μες τα μούτρα του θύματος
(να ᾽χεις το χάλι σου, να ᾽χεις και το μικρόφωνο. Τουλάχιστον, βρε, πάρτε ένα
από ᾽κείνα με το κοντάρι που τα κρατάει ο ηχολήπτης από πάνω. Αξίζει το έξοδο,
σου ελευθερώνει, κυριολεκτικά, τα χέρια!)
Δε
μιλάει πια η Κούλα ή ο Μήτσος! Μιλάει ο δαίμονας μέσα τους. Δε θέλει τον
εξορκιστή εκεί, όχι, να φύγει, να φύγει! Το μάτι γουρλώνει! Ο «δαιμονισμένος»
είναι κάτι σαν μεθυσμένος, κάτι σαν Τζακ Νίκολσον στη «Λάμψη», κάτι σαν βαρύς
κι ασήκωτος νταής πριν πέσει ξύλο!
Έχει
μπει στο σώμα του θύματος εδώ και χρόνια. Τον εμποδίζει να ευτυχήσει με την
οικογένειά του, να κάνει παιδιά, να πραγματοποιήσει τα όνειρά του, να δει άσπρη
μέρα!
Ο
εξορκιστής συνεχίζει, δε θα το βάλει κάτω, ο δαίμονας θα φύγει. Καμιά φορά το
θύμα πέφτει στο πάτωμα και σπαρταράει -δεν είναι εύκολα πράγματα αυτά!
Καμιά
φορά, βλέπεις και στη γωνία κάποιον να προσπαθεί να ισιώσει τη φούστα ή τη
μπλούζα του θύματος. Μη γίνουμε και ρεζίλι. Πού και πού βγαίνει το ροζ ύφασμα
να μπει στη μέση. Δεν ξέρω αν είναι άγιο πανί ή ρετάλι από το υφασματοπωλείο
της γειτονιάς. Εμένα μου θυμίζει κάτι κουρτίνες της θείας μου, αλλά, ποτέ δεν
ξέρεις!
Ο
δαίμονας στο τέλος βαριέται και φεύγει. Φιού! Ρίχνουμε κι έναν «Ιησού Χριστό»
για ν᾽ αγιάσουμε! Δίνουμε και συμβουλή στην οικογένεια να μη ξαναμιλήσει γι᾽
αυτή την εμπειρία, πάει, πέρασε. (Και ας έχει μείνει «αιώνια» αποτυπωμένη στο
ίντερνετ μ᾽ όλα τα ανάλογα σχόλια!)
Το
ίδιο το θύμα δε θυμάται τίποτα! (Για δες το κλιπάκι…)
Προς
το παρόν, το πανηγύρι γίνεται μόνο στη Θεσσαλονίκη. Ξεκίνησε και στην Αθήνα,
αλλά έκλεισε. Δε γίνεται να το κάνει κι ο οποιοσδήποτε άλλωστε!
Σύμφωνα
με το Oxford Dictionary of the Christian Church (third edition, revised),
ύστερα απ᾽ το γεγονός ότι μια «τραγική υπόθεση το 1974 προσέλκυσε τα φώτα της
δημοσιότητας, το 1975, ο αρχιεπίσκοπος του Canterbury, εξέδωσε νέες οδηγίες,
σύμφωνα με τις οποίες, ο εξορκισμός πρέπει να γίνεται μόνο σε συνδυασμό με την
ιατρική […] μ᾽ ελάχιστη δημοσιότητα…».
Αυτό,
νομίζω, είναι το κλειδί. Αν έχεις τους δαίμονές σου, αληθινούς ή μεταφορικούς,
λύστους μόνος σου, με την εκκλησία, με τους φίλους σου, με το γιατρό σου.
Αν
θέλω θέατρο, προτιμώ να πληρώσω κάτι παραπάνω και να δω κάτι της προκοπής.
Αν
δε θέλω να πληρώσω και μου αρέσει το κακό θέατρο, υπάρχουν τόσα άλλα πράγματα
στην τηλεόραση που, τουλάχιστον, δεν προσβάλουν τα θεία και δεν εκμεταλλεύονται
τον κόσμο που πιστεύει σ᾽ αυτά.
Προπάντων, όμως, δεν έρχονται με
ιστοσελίδες που πουλάνε άγια νερά και θεία αρώματα.
