Τι σημαίνει «αφεντικό»;
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά που το καθιστούν κακό; Κι εν τέλει πώς είναι να
δουλεύεις για έναν τέτοιο άνθρωπο;
Εν αναμονή του
μεταπτυχιακού μου -και μιας και στο site πήραμε τον Αύγουστο άδεια όλοι οι
αρθρογράφοι για αναζήτηση νέας ύλης και φρέσκου, σπαρταριστού ρεπορτάζ- βρέθηκα
μετά από έρευνα ατελείωτων κακών κριτικών, δυσαρεστημένων πελατών και ακόμη πιο
απηυδισμένων εργαζομένων στην τουριστική περιοχή της Πλάκας.
Το γνωστό κοσμηματοπωλείο -το
οποίου το όνομα θα παραμείνει κρυφό καθότι έχουμε λαό εδώ στο ilov.gr κι είναι
κρίμα κι άδικο να κάνουμε διαφήμιση- εδρεύει σε πολυσύχναστο, εμπορικό δρόμο
μετρώντας χρόνια λειτουργίας.
Στόχος; Να καταφέρω να
επιβιώσω ένα μήνα για να προλάβω να καταγράψω, όσο πιο αντιπροσωπευτικά, το τι
συμβαίνει πίσω από τις εκνευριστικά χαρούμενες φάτσες των πωλητών και τον Έλληνα
επιχειρηματία, παύλα manager, παύλα δημοσιοσχετίστα, παύλα τα-ξέρω-όλα-γιατί-είμαι-αφεντικό.
Εμφανίστηκα, λοιπόν, κατόπιν
τηλεφωνικής επικοινωνίας, σαν παιδί χτυπημένο από τα δεινά της κρίσης,
μορφωμένο, μόνο κι εγκαταλελειμμένο στην Αθήνα, φιλότιμο γαρ και καλόβουλο, για
να κάνω το δοκιμαστικό να δουν τι ψάρια πιάνω. Που δεν έπιασα καθώς
περιφερόμουν σαν την άδικη κατάρα πέρα-δώθε να παρακολουθώ, λέει, πώς γίνεται η πώληση από τις παλιές καραβάνες
του πράγματος.
Αφού έμεινα δυο μέρες έτσι στο φλου, αφού πέρασα και από
την έγκριση της συζύγου, τελικά αποφάσισαν πως τους κάνω. Μου ζήτησαν τα γνωστά
στοιχεία ΑΦΜ, ταυτότητες, ΑΜΑ, ΑΜΚΑ κτλπ για να γίνει η πρόσληψη. Μια πρόσληψη
που δεν υπέγραψα ποτέ και δεν είδα ούτε σε printscreen. Δεν ήξερα, λοιπόν, ούτε
πόσες μέρες θα δούλευα, ούτε τι θα πληρωνόμουν. Φυσικά δε με ενημέρωσε και
κανείς.
Είναι δύσκολο να δουλεύεις με γυναίκες, λένε. Μα ακόμη
πιο δύσκολο είναι να εργάζεσαι με γυναίκες που είναι τα τσιράκια του
«αφεντικού», ή μάλλον της γυναίκας του αφεντικού που είναι δυο φορές αφεντικό.
Από την πρώτη εβδομάδα, αυτή της λεγόμενης εκπαιδεύσεως
που μαθαίνεις τι ποιηματάκι λες στους τουρίστες για να παίρνει φωτιά η
πιστωτική στο μηχάνημα, ξεκίνησαν τα ευτράπελα.
«Η φωνή σου δε μας κάνει, άλλαξέ την! Είναι πολύ ψιλή»,
«μη στέκεσαι εκεί», «μην πειράζεις αυτό απαγορεύεται», «τρέξε σε εκείνο το stand», «τώρα μιλάς», «τώρα δε μιλάς», «τώρα, Αζόρ, γάβγισε».
Η παράνοια των εντολών συνεχίστηκε και τις επόμενες
εβδομάδες με αποκορύφωμα το «δε σηκώνεις το σκουλαρίκι που έπεσε στο πάτωμα, αν
δε σου πω». Θες που τους έσπαγε τα νεύρα η φάτσα μου, θες που έμοιαζα σε μία παλιότερη που δε
συμπαθούσε κανένας, θες η ιώβεια υπομονή και η αυτοσυγκέντρωση στο να μείνω
ήρεμη που εξαγρίωνε τα πλήθη -και δη το θηλυκό αφεντικό- είχα γίνει το μαύρο
πρόβατο.
Κι άστο αυτό! Πες πως κάνεις εκπαίδευση και γίνεσαι ζεν!
Πώς να αντέξει άνθρωπος εκείνο το ξεροστάλιασμα των ωρών στον καυτό ήλιο και να
παριστάνεις και την γκόμενα στον φραγκάτο Αμερικάνο που περνάει ή τη στιλάτη
φιλενάδα στην τύπισσα από την Ισπανία που σταμάτησε να κοιτάξει τα κολιέ!
Όσο δε μαύρισα δυο μήνες το καλοκαίρι, μαύρισα μέσα σε 15
ημέρες με παράσημο μια ωραιότατη ηλίαση. Πολιτική της επιχείρησης; Καψόνια του
στρατού; Ή μήπως απλά «σας πίνω το αίμα γιατί είναι σεζόν και πατάω στο ότι έχετε
ανάγκη τα χρήματα;».
Τα χρήματα. Σου έδιναν τη δυνατότητα να πληρωθείς όπως βολεύεσαι
(καλό αυτό), μόνο που αφενός δεν έπαιρναν όλες τα ίδια κι αφετέρου δούλευες
ουσιαστικά 7 φορές την εβδομάδα με ένα ρεπό. Σάββατα, Κυριακές, αργίες κανένας
διαχωρισμός δούλευες και εκείνες τις μέρες. Για την προσαύξηση του 30% του
Σαββάτου και του 75% της Κυριακής στο 1/25 του συνολικού μισθού ούτε λόγος.
Και πάει στο διάολο αν ήταν καλά τα λεφτά. Αλλά να
φέρνεις πελάτη κι εσύ να πληρώνεσαι 30 ευρώ και η άλλη 50 που σου τον παίρνει
γιατί τάχα θα τον εξυπηρετήσει καλύτερα και «έτσι είναι η πολιτική», ε ρε φίλε,
δεν είναι κάπως τραβηγμένο;
Μέσα σε αυτό το διάστημα παραμονής μου, πέτυχα και
επαγγελματικό meeting. Γιατί
τι «αφεντικό» είσαι αν δεν κάνεις συνάθροιση; Στη διάρκεια, λοιπόν, του meetingπου
έγινε μετά τη δουλειά κι έφτασα σπίτι αργά τα μεσάνυχτα, μίλησαν για την
καθεμία μας ξεχωριστά.
Στη μία καινούργια είπαν πως ακόμα ένα σκυλί μπορεί να
πουλήσει καλύτερα από εκείνη, στην άλλη πως αν δε σκοτωθεί περισσότερο από ό,τι
έκανε θα αναγκαστούν να τη διώξουν γιατί έμεινε καθαρά από κίνηση φιλευσπλαχνίας
κι άλλες τέτοιες ομορφιές.
Κοινώς δόθηκε γραμμή πως οι καινούργιες θα λένε μόνο «yesmaster», θα είναι χαμογελαστές και χωρίς αντιρρήσεις
γιατί «έτσι πρέπει». Οποιαδήποτε άλλη συμπεριφορά θα θεωρείται αντίρρηση και θα
τιμωρείται δια απολύσεως.
Φάκελος απόλυση. Μέσα από τα πηγαδάκια που είχαν
δημιουργηθεί, γιατί οι περισσότερες έγλειφαν το αφεντικό μπροστά αλλά με το που
πήγαινε προς νερού του άρχιζαν τα ψου-ψου-ψου (τα γνωστά τύπου: ο μαλάκας, ο
διπρόσωπος, η λαϊκατζού, η ψυχοπαθής), έμαθα πως ουδεμία απόλυση γινόταν.
Απλά έκαναν τέτοιο ψυχολογικό πόλεμο σε συνεργασία πάντα με το «πιστό» προσωπικό,
που η εκάστοτε κοπέλα απλά δήλωνε παραίτηση κι όπου φύγει-φύγει. Ε, τι μαλάκες
είναι να πληρώνουν επιδόματα κι αποζημίωση;
Μιας και είμαστε ενημερωτικό portalας κάνουμε
νύξη και σε αυτό. Το mobbingή
αλλιώς η ψυχολογική τρομοκρατία ή ηθική παρενόχληση στον εργασιακό χώρο με τη
μορφή υβριστικής συμπεριφοράς, εκφοβισμού, ταπεινωτικής και υποτιμητικής
αντιμετώπισης, ειρωνείας, συκοφαντίας, εσκεμμένης υποτίμησης της εργασιακής
προσφοράς που στόχο έχουν την υποτίμηση του εργαζομένου, αποτελεί στην Ελλάδα
από το 2005 αδίκημα (άρθρα 361 ΠΚ, 363 ΠΚ, 385 ΠΚ και 57 ΑΚ) ενώ
στην νομοθεσία κρατών της Ευρώπης ήδη παίρνονται πολύ αυστηρά μέτρα για την
αντιμετώπισή του.
Άρα αρκεί ένας άνθρωπος να είναι ενήμερος για τα
δικαιώματά του για να κάνει τον κάθε «Μένγκελε» συνάδελφο, εργοδότη να του
φέρεται καλύτερα και με ισότητα. Κοινώς να έχει καλούς τρόπους με το ζόρι.
Κι επιστρέφουμε στο κλουβί με τις τρελές. Γνωρίζοντας εν
τέλει πως τέλος του μήνα πρέπει να φύγω για το μεταπτυχιακό, ενημερώνω για την
επικείμενη αποχώρησή μου από τον χώρο εργασίας. Όλα καλά αρχικά κι όλα δεκτικά
και καλοπροαίρετα.
Μέχρι το βράδυ της επομένης.
Η ώρα περασμένη κι εγώ να
εξυπηρετώ εκείνη την ώρα πελάτισσα που είχε πάρει φόρα και ψώνιζε δίχως αύριο.
Ξάφνου, το δορυφορικό μου αυτί πιάνει το όνομά μου σε
συζήτηση «αφεντικού» με συνάδελφο, με πολύ ειρωνικό ύφος, να μιλάνε συκοφαντικά
εναντίον μου για την «αδυναμία να κάνω μεταπτυχιακό», πως «πρόκειται για αρβύλα»λες κι ο τύπος μαζί με την πρόσληψή μου πήρε
και το Ε9 μου μαζί με του πατέρα μου.
Στη νοσηρή φαντασία του Έλληνα «αφεντικού» δεν περνάει
ποτέ από το μυαλό πως κάποιος μπορεί να δουλεύει από χόμπι, πως σπουδάζουν κι
άλλα παιδιά εκτός από το δικό του, πως υπάρχουν γονείς που μεγαλώνουν πολύ
καλύτερα τα παιδιά τους, πως υπάρχουν παιδιά πολύ πιο ικανά κι έξυπνα ή πως μπορεί
αυτό το φαινομενικά «βούρλο» που το χαστουκίζεις από τη μια και γυρνάει και την άλλη
να είναι αρθρογράφος και να σε παρατηρεί γιατί έχεις ζουμί σαν υπόθεση.
Πουρνό-πουρνό την επόμενη ημέρα, και με το τακτ να πάω
νωρίτερα για να μη γίνουμε θέμα μπροστά στον κόσμο, με την παραίτησή μου ανά
χείρας έφτασα.
Ανακοινώνω πως θα φύγω και εξηγώ τους λόγους που
αφορούσαν τη συζήτηση της προηγούμενης ημέρας. Κωμωδία, δράμα και μια Επίδαυρος
να χειροκροτά όρθια την έκπληκτη απορία του «είπα κάτι εγώ για σένα; Γιατί
φεύγεις;».
Η τραγελαφική συζήτηση του ντανταïστικού θεάτρου που
ακολούθησε με εκείνον ουσιαστικά να γίνεται ρόμπα και να γίνεται ψεύτης σε
ηλικία που πρέπει να ντρέπεσαι, έκλεισε με τη συγκλονιστική πληρωμή των 360
ευρώ για τις υπηρεσίες μου και ένα χασαπόχαρτο ιδιόχειρο σε κόλλα Α4 που έλεγε
πως η εταιρεία έχει εκπληρώσει τις νομικές της υποχρεώσεις απέναντί μου (what?) και πως δε ζητώ τίποτα παραπάνω με
την αποχώρησή μου.
Για την εμφάνιση της πρόσληψης, ακόμα και στο κύκνειο
άσμα της απίθανής μας συνεργασίας, ούτε λόγος. Γιατί; Ο νοών νοείτω.
Σήμερα, δύο μέρες μετά, το ψέμα, η μεγαλομανία και το
άδειασμά του από έναν πιτσιρίκι τον
αναγκάζουν να καταφύγει σε αυτό που ξέρει καλά: να κρυφτεί πίσω από τον τίτλο
του. Κορδώνεται, χαμογελάει στραβά και ισιώνει νευρικά το μαλλί κάθε που
αναφέρεται το όνομά μου, λέγοντας πως τελικά «αυτός με έδιωξε».
Γιατί αυτό μένει όταν φτάνει κάποιος ηθικό πάτο: Μια
καλοφτιαγμένη ιστορία που τον βγάζει από πάνω, τουλάχιστον στα δικά του μάτια
και σε αυτών που θεωρεί πως τον θαυμάζουν.
Ηθικό δίδαγμα πρώτο: Αφεντικά έχουν μόνο οι σκύλοι. Οι
άνθρωποι έχουμε εργοδότες κι αυτό με αμφίδρομες υποχρεώσεις και δικαιώματα. Για
αυτό μίλα όταν αδικείσαι, μη γαβγίζεις υπάκουα.
Ηθικό δίδαγμα δεύτερο: Ο ψεύτης και ο κλέφτης τον πρώτο
χρόνο χαίρονται. Κάποια στιγμή, θα βρεθεί ένας τρελός να την κάνει την πουστιά.
Ηθικό δίδαγμα τρίτο: Κακός εργοδότης δημιουργεί γαμώ τα
άρθρα. Χαμογέλα boss έγινες
διάσημος!
