Ήμουν δεκατεσσάρων όταν άρχισα να μαγειρεύω. Δεν ξεκίνησα από βίτσιο ή από
χόμπι, αλλά γιατί έπρεπε.
Έμαθα να σιδερώνω, να πλένω, να
ράβω κι όλα τα συναφή. Όχι γιατί ήθελα, αλλά γιατί χρειαζόταν.
Ήθελα να χωρίσουν οι γονείς μου. Θα με πεις τρελή ή αλλοπρόσαλλη,
αλλά ήθελα. Κανένα παιδί στην
ηλικία μου δεν μπορούσε να το καταλάβει, μου έλεγαν πως δεν τους αγαπάω και γι
αυτό δεν τους θέλω μαζί. Εγώ, όμως, ήξερα. Ήξερα πως αν χώριζαν, όλα θα είναι
πολύ καλύτερα.
Είχα βαρεθεί τους καθημερινούς καβγάδες,
είχα κουραστεί να βρίσκομαι μονίμως σε μία μάχη δίχως τέλος. Φωνές που ηχούσαν
σε όλη τη γειτονιά, αντικείμενα που ίπτανται στο σπίτι και δυο δακρυσμένα
ματάκια που με κοιτούσαν ζητώντας βοήθεια.
Όταν είσαι το μεγάλο παιδί της
οικογένειας, πρέπει να αναλαμβάνεις τις ευθύνες.
Τους αγαπούσα πολύ κι έβλεπα πως
το να μένουν μαζί, τους καταστρέφει. Κι αυτούς, κι εμάς. Έτσι πίστευα και,
μέχρι ένα σημείο, είχα δίκιο. Δεν μπορούσα να φανταστώ όμως τις συνέπειες.
Σκεφτόμουν ένα φυσιολογικό
διαζύγιο που θα δίνει στη μητέρα μου διατροφή και θα επιτρέπει στον μπαμπά μου
να μας έχει κάθε Σαββατοκύριακο.
Έλα όμως που γελάστηκα. Έμεινα
μόνη σ’ ένα σπίτι με έναν πατέρα κι έναν αδερφό. Χωρίς τη μητέρα μου, χωρίς το
έτοιμο τραπέζι που είχα μετά το σχολείο για να δειπνήσω. Μεγάλωσα, βλέπεις,
χωρίς να το θέλω.
Τέρμα το παιχνίδι μετά τα
διαβάσματα. Αντικαταστάθηκε με μαθήματα μαγειρικής και οικοκυρικών. Οι
ελεύθερες ώρες τα Σάββατα καταργήθηκαν καθώς έπρεπε να διαβάζω τον αδερφό μου
για τα δικά του μαθήματα. Τα Κυριακάτικα πρωινά δεν ήταν πια γεμάτα παιχνίδι με
τους φίλους, ούτε συμπεριλάμβαναν συγκεντρώσεις σε φιλικά σπίτια. Παρά μόνο
βόλτες τον μικρό μου αδερφό σε πλατείες και παιδικές χαρές.
Εκείνα τα Σαββατόβραδα στα πρώτα
ραντεβού κρυφά, στις εκδηλώσεις του σχολείου και στα πρώτα εφηβικά ξενύχτια,
δεν υπήρξαν ποτέ. Αντικαταστάθηκαν με baby-sitting στον μικρό αδερφό. Και που
ν’ αφήσεις ένα παιδάκι εννιά χρόνων μόνο του; Δεν μπορείς. Έτσι, επιλέγεις να
χαλάσεις την έξοδο σου και μία και δύο και εκατό φορές..
Ανέμελα παιδικά χρόνια σου λέει
μετά.
Κι ύστερα, φτάνει η περίοδος των
πανελληνίων. Να έχω σχολείο, φροντιστήριο και σπίτι. Να διαβάζω,
να σταματάω για να μαγειρέψω, να συνεχίζω το διάβασμα. Να με διακόπτει ο μικρός
γιατί χρειάζεται βοήθεια και μετά να πρέπει να συνεχίσω. Να πρέπει να σκουπίσω,
να προσέχω να μην κάψω το φαΐ, να βοηθήσω το πιτσιρίκι να λύσει την
εξίσωση και να πρέπει ν’ αποστηθίσω ιστορία κατεύθυνσης.
Αν εσύ μπορείς να το κάνεις, σου
δίνω τα συγχαρητήριά μου, αλλά εγώ δεν μπορώ. Τα ’παιξα. Κουράστηκα.
Εξαντλήθηκα. Σταμάτησα να πηγαίνω στο φροντιστήριο, άφησα το διάβασμα
κι έβρισκα διεξόδους στο οτιδήποτε. Άρχισα να φεύγω κάθε Σαββατοκύριακο
εκδρομές, να μη δίνω σημασία σε τίποτα, να μην τους υπολογίζω.
Έκανα όνειρα κι έψαχνα ελπίδες σε
μικρά πράγματα. Έλεγα πως μόλις τελειώσω το σχολείο, θα βρω δουλειά κι όλα θα
είναι πολύ καλύτερα.
Μεγάλωσα, τελείωσα το σχολείο και
να’ μαι. Στο ίδιο σκηνικό. Στην ίδια σιχαμένη καθημερινότητα.
Ξέρεις, το χειρότερο όλων είναι
να προσφέρεις όσα έχεις κι ακόμα παραπάνω, χωρίς να είσαι υποχρεωμένος, και
παρ’ όλα αυτά να βγαίνεις πάντα λάθος. Δεν είναι μεγάλη αδικία; Αχαριστία; Όπως
θες πες το. Σημασία έχει πως συμβαίνει.
Μαγειρεύεις, δεν τρώνε. Δε
μαγειρεύεις, φωνάζουν. Μαγειρεύεις πολύ, σου τη λένε γιατί τα πετάτε.
Μαγειρεύεις λίγο, σου φωνάζουν γιατί δε φτάνει. Ό,τι και να κάνεις, θα είσαι
λάθος. Και ξέρεις κάτι; Δεν είναι πως φταις, αλλά κάποιος πρέπει να επωμιστεί
τις ευθύνες και ν’ ακούσει το ξέσπασμα από τα νεύρα της ημέρας.
Πολλές φορές τα πράγματα είναι
τελείως διαφορετικά απ’ ότι τα φανταζόμαστε.
Έμαθα να δίνω, να προστατεύω, να
φροντίζω. Απέκτησα αυτόν τον ρόλο σε μικρή ηλικία και, δυστυχώς, ό,τι μαθαίνεις
μικρός, δύσκολα το διαγράφεις. Είναι πράγματα που σε ακολουθούν σε όλη σου τη
ζωή.
Είναι σαν ταινία. Ένα
κακογραμμένο σενάριο που βρίσκεται μπροστά σου κι εσύ καλείσαι να το
μάθεις απ’ έξω και να το κάνεις πράξη ακόμα κι αν δε σου αρέσει. Ένας αόρατος
σκηνοθέτης σε ακολουθεί μονίμως και ρυθμίζει τις κινήσεις σου. Μαθαίνεις τα
λόγια σου απ’ έξω κι αν τύχει κι αυτοσχεδιάσεις, πρέπει να υποστείς τις
συνέπειες.
Κι αυτός ο σεναριογράφος, δεν
είναι πουθενά να του ζητήσεις ν’ αλλάξει λιγάκι τα γραφόμενά του.
Υιοθετείς το ρόλο της μητέρας,
της νοικοκυράς, της ώριμης γυναίκας. Κι ας είσαι ακόμα πιτσιρίκι.
Έμαθα να μη ζητάω τίποτα, να ζω
διαφορετικά από τ’ άλλα παιδιά. Η λέξη «χαρτζιλίκι» ήταν άγνωστη. Άκουγα τις
φίλες μου να λένε πως θα πάνε για ψώνια κι εγώ καθόμουν και τις χάζευα από μακριά.
Αλλά καταλάβαινα, ήξερα πως διανύουμε μια δύσκολη περίοδο.
Άκουγα μα δε μιλούσα. Μάζευα
πράγματα μέσα μου κι ύστερα έβραζα σαν ένα μεγάλο καζάνι που είναι έτοιμο να
εκραγεί.
Έφτασε κι η μέρα που σήκωσα μπαϊράκι.
Μοίρασα τις ευθύνες σ’ αυτούς που έπρεπε. Κανείς όμως δε
μου έδωσε σημασία. Τσακώθηκα, έβρισα, φώναξα αλλά τζίφος.
Έφτασα σε σημείο ν’ αναρωτιέμαι
αν είμαι τρελή. «Τι σκατά κάνω λάθος και μονίμως έχουν παράπονα;» συλλογιζόμουν
διαρκώς.
Έκανα κακό στον εαυτό μου. Έμεινα
πίσω σε πράγματα. Σε σπουδές, σε δουλειά, σε σχέσεις, σε φιλίες.
Πολλές φορές σκέφτηκα να φύγω, μα
πού να πάω; Ακόμα κι όταν μου δόθηκαν ευκαιρίες, τις παράτησα γιατί δεν μπόρεσα
να τους αφήσω μόνους.
Είχα μπει στο πετσί του ρόλου για
τα καλά. Έμαθα να φροντίζω και να προστατεύω. Ενστερνίστηκα αυτές τις έννοιες
και πλέον με ακολουθούν σε κάθε βήμα μου. Αλλά δεν είναι απαραίτητα για
καλό.
Κι ήρθε η στιγμή που ξανάκανα μπαμ,
ξέσπασα, έκλαψα, χτυπήθηκα, φώναξα μα δεν άλλαξε τίποτα. Ό,τι και να πω,
ό,τι και να κάνω, ποτέ δε θα είναι αρκετό, το ξέρω πια.
Το πρόβλημα είναι πως ένας
άνθρωπος λειτουργεί στη ζωή του βάσει των βιωμάτων που έχει από
την οικογένειά του. Όταν λοιπόν, ένα παιδί έχει μεγαλώσει απότομα, όταν έχει
κληθεί ν’ αναλάβει ρόλους που δεν αρμόζουν στην ηλικία του, όταν του συμβαίνουν
όλα αυτά, τι συμπεριφορά περιμένεις να έχει;
Έχεις σκεφτεί πόσα ψυχολογικά
μπορεί να του έχουν δημιουργηθεί; Πράγματα που ούτε καν το ίδιο έχει
συνειδητοποιήσει, μα τα συναντά σε κάθε του βήμα.
Έχεις σκεφτεί ότι μπορεί κάθε
βράδυ να κλαίει και να ψάχνει να βρει μια λύτρωση; Μια διέξοδο από το λαβύρινθο
που βρέθηκε χωρίς να το θέλει;
Έχεις αναρωτηθεί πώς αισθάνεται;
Ναι, το έχεις κάνει αλλά όσο και
να προσπαθήσεις δε θα μπορέσεις ποτέ να μπεις στην ψυχοσύνθεσή του και να δεις
πόσο κακό του έκανες τελικά.
Τα παιδιά δεν πρέπει να επηρεάζονται
από τον χωρισμό των γονιών τους. Πρέπει να μένουν πάντα έξω από αυτό. Κι αν δεν
ταιριάξατε, δεν έγινε και τίποτα, αλλά μην μπλέκετε τα παιδιά. Είναι τα μόνα
πλάσματα που δεν έφταιξαν σε τίποτα και καταλήγουν να την πληρώνουν για όλα.
Γονείς, μην επιτρέψετε να χαλάσει
η ζωή των παιδιών σας για δικά σας λάθη.
Παιδιά, μην αφήσετε το περιθώριο
να σας φέρουν σε αυτή τη δύσκολη θέση. Μη με ρωτήσετε πώς. Αν ήξερα τότε,
θα έπρατταν αναλόγως.
Ένα μονάχα μπορώ να συμβουλέψω: Μη γίνεις κι εσύ ένα μεγάλο παιδί. Αν ακολουθήσεις
αυτό το μονοπάτι που μόλις περιέγραψα και δεν αποτρέψεις τα γεγονότα, θα
καταλήξεις συναισθηματικά γερασμένος και ταυτόχρονα έφηβος. Και δε συνάδει με
την εικόνα σου.
